Efallai y bydd angen i'r llywodraeth a sefydliadau eraill yn y sector cyhoeddus fel cynghorau, awdurdodau lleol, y Gwasanaethau Iechyd Gwladol a'r Gwasanaethau Tân, neu fusnesau ac elusennau eraill gael pobl neu sefydliadau eraill i ddarparu gwasanaethau neu nwyddau.
Gallan nhw wneud hynny mewn gwahanol ffyrdd. Er enghraifft,
gallent wneud hynny eu hunain.
• rhoi arian i sefydliad arall a all ddarparu'r nwyddau neu'r gwasanaethau sydd eu hangen.
• hysbysebu'r hyn sydd ei angen (caffael) i ddod o hyd i grŵp neu sefydliad a all ddarparu'r nwyddau neu'r gwasanaethau sydd eu hangen (cyflenwi) a chael cytundeb ysgrifenedig, y contract.
Rhaid i brosesau a chytundebau caffael ddilyn Cyfraith Caffael. Maent yn drefniadau tryloyw, cystadleuol a strwythuredig iawn.
Mae nifer o gyrff y sector cyhoeddus yn gwneud gwaith caffael gan eu bod yn credu y bydd hyn yn arwain at y gwasanaethau gorau a gwerth da am arian. Gall contractau gymryd rhwng 3 a 5 mlynedd.
Gall y cyflenwr naill ai fod yr unig ddarparwr contract neu fod yn is-gontractwr fel rhan o gontract mwy neu fod yn gyflenwr fel rhan o gytundeb fframwaith.
• Llywodraethu da: Rhaid i Fwrdd cyfarwyddwyr neu ymddiriedolwyr y sefydliad brofi eu bod yn rheoli’r sefydliad yn gywir, gan gynnwys cadw at y gyfraith, cynllunio ymlaen llaw, rheoli arian a phobl yn iawn a sicrhau eu bod yn darparu gwasanaethau/nwyddau o ansawdd uchel. Gall llawer o fentrau fethu oherwydd arweinyddiaeth a llywodraethu gwael. Bydd unrhyw sefydliad rydych yn gwneud cais iddo am arian fel grantiau, contractau neu fenthyciadau yn gofyn am dystiolaeth neu brawf bod sefydliad yn cael ei redeg yn dda.
Neilltuwch ddigon o amser i ymchwilio ac ysgrifennu'r cais gan gynnwys y gyllideb a phrawf bod gan eich sefydliad y profiad a'r sgiliau i ymgymryd â'r contract.
• Darllenwch yr holl ddogfennaeth dendro nes i chi ei deall - gofynnwch am gyngor os oes angen.
• Gwnewch yn siŵr y byddwch yn gallu bodloni telerau ac amodau'r contract a darparu'r nwyddau/gwasanaethau a nodir (gofynnir i chi lenwi Holiadur Dethol safonol ar gyfer contractau'r sector cyhoeddus i wirio hyn). Os na fyddwch yn cyflawni yr hyn sydd ei angen, gallai'r corff cyhoeddus sy'n talu ofyn am iawndal gan gynnwys gofyn am yr arian yn ôl.
• Gwiriwch a fyddwch yn cael eich talu ymlaen llaw – gwnewch yn glir y bydd angen i chi gael eich talu ymlaen llaw; neilltuwch arian rhag ofn y bydd y taliadau’n hwyr.
• Gwiriwch y porth caffael ar-lein yn rheolaidd i gael rhestr o'r holl gwestiynau cyn-ymgeisio sydd eisoes wedi'u gofyn a'u hateb. Defnyddiwch y porth caffael i ofyn eich cwestiynau eich hun os oes unrhyw beth nad ydych yn siŵr amdano
• Mae'r rhan fwyaf o dendrau yn cael eu cyflwyno ar-lein – cyflwynwch cyn y dyddiad cau rhag ofn y bydd problemau technegol. Ni dderbynnir ceisiadau hwyr.
• Heb dderbyn y contract? Gofynnwch am adborth – mae'n dda dysgu ac yn dangos eich bod wedi ymrwymo; gofynnwch hefyd am syniadau ar sut i wella ar eich cais yn y dyfodol.
Chwilio am wybodaeth am gontractau gwerth dros £12,000 gyda'r llywodraeth a'i hasiantaethau; cyfleoedd cyfredol ac o’r gorffennol.
Efallai bydd contractau yn cael eu hysbysebu ar wefan eich cyngor neu awdurdod lleol; mae'r rhan fwyaf o gynghorau yn hysbysebu ar GwerthwchiGymru
‘Cyfle wedi'i golli’ – Mentrau Cymdeithasol (archwilio.cymru)
Adroddiad gan Archwilio Cymru am sut mae awdurdodau lleol yn gweithio gyda mentrau cymdeithasol.
Cysylltwch â ni os oes angen mwy o wybodaeth new gyngor arnoch